Onkoloji
Kanser tedavisinde 3 yöntem öne çıkar. Ameliyat, Kemoterapi ve Radyoterapi.
Ameliyat (Cerrahi tedavi yöntemi)
Cerrahi kanserin ana tedavi yöntemlerinden birisidir. Belki de ihtiyacınız olan tek tedavi bile olabilir. Cerrahi bölgesel bir tedavidir. Vücudun yalnızca ameliyat edilen kısmını tedavi eder. Bu nedenle tek bir alanda bulunan tamamen yayılmamış kanseri iyileştirebilir. Genellikle, kanserin erken evrelerinde kanserli hücreyi almak en kolay yol olarak görülür. Cerrahınız tümörü ve kanserin çevresindeki bazı normal dokuları (temiz sınırı olarak da bilinen) alır. Ayrıca kanserli hücre içermesi durumunda kanserin en yakınındaki lenf düğümlerini de alabilir.
Cerrah aldığı tüm dokuları mikroskop altında incelenmek üzere laboratuara gönderir. Bu işlem kanserle ilgili çok fazla bilgi edinilmesini sağlamaktadır. Doktorun kanserin tekrarlama riskini azaltacak daha ileri tedavilere ihtiyacınız olup olmadığına karar vermesine yardımcı olur. Bu tedaviler daha sıklıkla da kemoterapi ya da radyoterapi olarak adlandırılan adjuvan (destek) tedavileridir.
Bazı kişiler cerrahi işlem öncesinde, kanserin küçülmesini sağlamak ve alınmasını kolaylaştırmak için tedavi alırlar. Bu tedavi neo adjuvan (neo-destek) tedavi olarak adlandırılır.
Cerrahlar bazen ameliyat sırasında tahmin ettiklerinden daha fazla yayılmış bir kanserle karşılaşırlar. Bu durumda ameliyat planlanandan daha uzun sürebilir ya da tamamen durdurulması gerekebilir.
Eğer kanser vücudun başka bir bölümüne yayılmışsa, cerrahi genellikle bunu tedavi edemez. Ancak bazı kanser türlerinde cerrah kişinin daha uzun süre yaşamasına yardımcı olabilir ve tedavisinde yol gösterebilir. Kanser yayıldığında, kemoterapi, biyolojik terapi ya da hormonoterapi gibi vücudunuzun her yanında etkili olan bir tedavi almak daha iyi olabilir. Radyoterapi kanserin vücudun başka bir yerinde neden olduğu belirtileri de kontrol edebilmektedir.
Radyoterapi Nedir? Nasıl Yapılır?
Radyoterapi (ışın tedavisi) iyonize radyasyonun kullanılarak kanser hastalığının tedavi edilmesi anlamına gelir. Radyoterapi ile verilen yüksek dozdaki radyasyon, kanserli hücreleri öldürebilir ve bölünüp çoğalmalarını engelleyebilir. Radyoterapi, normal hücrelere göre çok daha hızlı büyüyüp, çoğalan kanser hücreleri üzerinde oldukça etkilidir.
Radyoterapi dıştan (eksternal) ve içeriden (internal) olmak üzere iki şekilde yapılır. Radyoterapi genellikle dıştan yapılır, bazı durumlarda iki farklı yöntem sırayla da uygulanabilir. Kanser tedavisi uzun süreli ve disiplinli bir yaklaşım gerektirir. Bu nedenle radyoterapinin tam donanımlı bir merkezde uygulanması önemlidir. İşlem, farklı radyoterapi cihazları kullanılarak ışınların kanserli dokuya yönlendirilmesi ile gerçekleştirilir.
Kanser tedavisinde %60 oranında yeri bulunan radyoterapide günümüzde hedefe yönelik tedavi yaklaşımı uygulanmaktadır. Radyoterapi sırasında tümörlü alan belirlenerek, ışınlar daha yüksek dozda ve yalnızca kanserli hücreye gönderilir. Radyoterapi bölgesel bir tedavi olduğu için günlük 15-20 dakikalık seanslar sonrası hasta rutin hayatına devam edebilir.
Kemoterapi Nedir? Nasıl Yapılır?
Kemoterapi, kanser tedavisinde çok sık kullanılan bir tedavi yöntemidir. Tümörün ilaçla tedavi edilmesi anlamına gelen kemoterapi, kanser hücrelerinin büyümesini ve çoğalmasını önleyerek onları hasara uğratır. Günümüzde genellikle klasik kemoterapiler ile yeni nesil kemoterapi ilaçları kombine edilerek kullanıldıkları için tümöre etkileri daha fazla olmaktadır. Bu nedenle kemoterapi kürleri birden fazla ilaç içerebilir.
Kemoterapi tedavisi mutlaka bu konuda eğitimli doktor, hemşire ve sağlık personelinin bulunduğu merkezlerde uygulanmalıdır. Doktorun bilgisi ve onayı olmadan, tecrübesiz bir sağlık personeli tarafından, herhangi bir hastanede veya evde kemoterapi uygulaması yapılmamalıdır. Kemoterapide kullanılan ilaçlar; damar yolu ile ağızdan hap olarak ve vücut boşluklarına uygulanabilir. Damardan uygulanan kemoterapi ilaçları serum içine karıştırılarak çeşitli sürelerde verilir. Uzun süreli uygulamalarda hastaneye yatma gereği olabilir. Uzun süreli ve sık kemoterapi alanlarda bir süre sonra ortaya çıkabilen damar bulma sorununa karşı önlemler alınmalıdır. Bazı kemoterapi ilaçlarının damar içine uzun süreli uygulaması gerekebilir. Bu tür ilaçlar için kateter veya port denilen, ilacın doğrudan ana damara gitmesini sağlayan cihazlar takılarak kemoterapi uygulanır. Kemoterapi bazen evde, ağızdan alınan hap şeklinde ilaçlarla da uygulanır. Bunların nasıl kullanılacağı çok önemlidir ve mutlaka uzman kontrolünde alınmalıdır. Evde alınan haplar damardan alınan ilaçlar kadar önemli olduğu için eksik ya da yanlış kullanılmamalıdır. Kemoterapi hastalığın durumu ve bulunduğu yere göre bazen karın boşluğuna, akciğer zarı içine ve mesane içine uygulanabilir. Bu uygulamalar mutlaka bir merkezde ve uzman bir onkolog kontrolünde yapılmalıdır.