Petct
Radyoloji, başlıca vücut yapısındaki detayları gösteren yüksek anatomik verilere dayalı bir görüntüleme yöntemi iken, Nükleer tıp uygulamaları başlıca hedeflenen organ ya da oluşumun görüntülenmesine yönelik işlevsel bir görüntüleme sağlar. Her iki yöntemin bir arada kullanılması, hem amaçlanan yapıyı hem de detaylı anatomik veriyi bir arada gösterme avantajı sağlamaktadır. Bu amaçla radyoloji ve nükleer tıp aygıtlarının birlikte görüntüleme amaçlı kullanıldığı PET – BT ve PET – MR gibi hibrit görüntüleme aygıtları bulunmaktadır.
PET/CT, özellikle onkolojide tümörün saptanması, derecesinin belirlenmesi(evreleme), tedaviye yanıtın değerlendirilmesi, radyoterapi planlaması ve bazı durumlarda mevcut olan kitlenin iyi yada kötü huylu olup olmadığının tespit edilmesinde kullanılan en ileri medikal görüntüleme tekniğidir. Ayrıca epilepsi hastalarında sara odağının belirlenmesi, Alzheimer hastalığı gibi nörolojik olgularda teşhisin erken dönemde konulması ve kalp krizi sonrası kalpte canlı doku varlığı araştırılmasında da kullanılmaktadır.
PET (Pozitron Emisyon Tomografisi) ve BT (Bilgisayarlı Tomografi) cihazlarının kombinasyonundan oluşan non-invaziv (girişimsel olmayan), kesitsel bir görüntüleme yöntemidir.
PET/BT hasta dokularda yapısal değişiklikler oluşmadan metabolizma düzeyindeki değişikliklere duyarlı özel ilaçlar kullanılan hibrid/iki görüntüleme cihazının birleşiminden oluşan bir cihazdır.
Bu görüntüleme işlemi öncesi hastalara pozitron yayıcı radyonüklidlerle işaretli ilaçlar damar yolundan enjekte edilir. Ülkemizde bu ilaçlardan Dünya’da da en yaygın olarak kullanılan F-18 FDG (Fluorodeoksiglukoz)en çok kullanılan radyofarmasötiktir(radyonüklidle işaretli ilaçlar). Bu ilaçlar oldukça düşük düzeyde radyasyon içeren ve hastalarda kanıtlanmış hiç bir yan etkisi olmayan ilaçlardır.
Tümör dokusunda kontrolsüz hücre bölünmesi nedeniyle normal sağlıklı hücrelere göre artan glukoz ihtiyacı nedeniyle verdiğimiz ilaçta bulunan bir glukoz türü olan FDG (fluorodeoksiglukoz)’un tümör hücrelerinde normal sağlıklı hücrelere göre artmış tutulumunun saptanması esasına göre değerlendirme yapılır.
-Kanser şüphesi taşıyan kitlelerin iyi/kötü huylu ayrımının yapılmasında,
-Kanser tanısı almış hastalarda hastalığın yaygınlığının belirlenmesinde,
-Kanser tanısı almış hastalarda kanserin takibi aşamasında tedaviye cevabının belirlenmesinde ya da kanser nüksünün (rekürrensinin) tespitinde kullanılır.
-Onkoloji dışı ise ameliyat yapılması planlanan epilepsi hastalarının değerlendirilmesinde ve alzheimer hastalığının tanısının konmasında,
-Miyokard (kalp kası) dokusunda geçirilmiş enfarktüs (kalp krizi) bölgesinde viabilitenin (canlı doku) varlığının değerlendirilmesinde kullanılır.
En önemli özelliği fonksiyonel bilgi vermesi ve tüm vücut görüntülerinin 3 boyutlu olarak alınmasıdır.
En sık kullanım alanı onkolojik çalışmalardır. Ayrıca kalp ve beyin içinde PET çekimleri yapılabilir.
1- Onkoloji çalışmalarında tüm vücut görüntüsü alınır. Şüpheli lezyonun kanser dokusu içerip içermediği, vücuda yayılımının olup olmadığı, yapılan tedavilerin etkinliği, tedavi sonrası nüksler hakkında bilgi verir.
2- Kardiak PET; sadece kalbe ait görüntüler alınır. Kalp kasının canlılığının tespitinde kullanılan en güvenilir yöntemdir.
3- Beyin PET; özellikle medikal tedaviye dirençli ve cerrahi tedavi düşünülen epileptik odakların yerleşiminin tespit edilmesinde, Alzheimer hastalığının erken tanı ve diğer tip demanslardan ayrımının yapılmasında kullanılır.
Günümüzde en çok glikoz metabolizmasını gösteren f-18 ile bağlanmış FDG (2-Florodeoksi-D-glikoz) kullanılmaktadır. Ayrıca C-11, N-13, O-15 gibi pozitron yayıcı radyonüklidler çeşitli ajanlarla bağlanarak perfüzyon ( kanlanması), metabolizma ve reseptörler hakkında bilgi sağlamak için kullanılmaktadır.
HASTA ÖN HAZIRLIKLARI
SABAH RANDEVUSU OLAN HASTALAR İÇİN
Çekimden birgün önce 00:00’dan ve 01:00’den sonra hiçbir şey yenilip, içilmeyecek (su içilebilir sadece) Telebrix 35/50ml eczaneden alınır. İlacın yarısı 1,5 litrelik içme suyuna karıştırılır.
Gece 00:00’den sonra 2 bardak,sabah kalkınca 2 bardak içilecek, kalan su merkezimize getirilecek. Çekim öncesi içilecek.
ÖĞLEDEN SONRA RANDEVUSU OLAN HASTALAR İÇİN
Çekimin yapılacağı gün sabah 06:00 – 07:00 gibi hafif bir kahvaltı yapılabilir. Sonrasında hiçbir şey yenilip içilmeyecek .(Su içilebilir sadece )Telebrix 350/50 ml.eczaneden alınır.İlacın yarısı 1,5litrelik içme suyuna karıştırılır.Kahvaltıdan sonra 2 bardak içilecek, evden çıkmadan önce 2 bardak içilecek, kalan su merkezimize getirilecek. Çekim öncesi içilecek.
*Hasta kalın ve üzerinde metal bulunmayan kıyafetler giymelidir.(fermuar gibi)
*Gelirken mutlaka eski tetkiklerini yanında getirmelidir.(Çektirmiş olduğu filmler ve raporlar)
*Çekimden önce en az 6 saatlik bir açlık gerekmektedir.
*Şeker hastalığı varsa doktorumuzla görüşmelidir.
*Randevu saatinden yarım saat önce merkezimizde olmalıdır.
*Kesinlikle sigara, kahve ve çay içilmeyecektir.
PET çekimi nasıl yapılır?
Öncelikle hastanın kan şekerine bakılır. 60-150 mg/dl arasında ise hasta için hazırlanmış odada damardan radyoaktif madde verildikten sonra ilacın vücuda yayılması için 45 dk sakin şekilde yatırılır. İlaç verilmeden önce hastanın kas aktivitesini mümkün olduğunca azaltmak için sedatize edici bir madde verilir. Hasta bu yatma süresini mümkün olduğunca hareketsiz ve konuşmadan geçirir. Bekleme süresi sonunda mesanesi boşalttırılan hasta çekim odasına alınır. Çekimde 45 ile 60 dk kadar sürede tamamlanır.
Çekimi biten hasta 30 dk kadar bir bekleme odasında dinlendirilir. O esnada da ek görüntü gerekip gerekmediğine bakılır. Ek çekim gerekmiyorsa hasta bir şeyler yiyip içebilir ve evine gönderilir.
PET çekimi esnasında hastanın aldığı radyasyon dozu yüksek midir?
Hayır tomografi çekilen bir hastadan daha yüksek değildir. Yalnız radyoaktif madde hastaya verildiği için enjeksiyondan 4-5 saat sonrasına kadar hamile bayanlar ve küçük çocuklardan uzak durmaları istenir.